Noi gương Thánh Giuse

Thánh Giuse được Giáo Hội hoàn vũ và Giáo hội Việt Nam tuyên xưng làm bổn mạng, đặc biệt đối với các nữ tu Mến Thánh Giá, Ngài được tôn vinh là Đấng Bảo Trợ. Chúng ta cùng nhìn lại những trang Tin Mừng theo Thánh Mátthêu, để cùng chiêm ngắm vai trò của Thánh Giuse trong chương trình cứu độ, để yêu mến và noi gương Ngài.

Có ít nhất ba trình thuật trong Tin Mừng Mátthêu nhắc đến Thánh Giuse. Đầu tiên là trình thuật về Gia phả (Mt 1,1-17). Tất cả mỗi người chúng ta là một nhân vị độc đáo và chúng ta liên đới với nhau. Thiên Chúa tạo dựng mọi sự đều có mục đích và kế hoạch cho từng thụ tạo. Việc tìm và thực hiện ý Chúa là điều mà mỗi nhân vị hướng đến. Nhìn lại trình thuật gia phả của Chúa Giêsu, đúng ra là gia phả của Thánh Giuse, Thánh Mátthêu đã viết: “Giacóp sinh Giuse, chồng của bà Maria, bà là mẹ của Đức Giêsu cũng gọi là Đấng Kitô”. Thánh Giuse với tư cách làm chồng, thì cũng có tư cách làm cha dù chỉ qua trung gian là Đức Maria. Gia phả kết thúc nơi gia đình của lời hứa chuyển sang gia đình liên kết trong đức tin dành cho những ai biết lắng nghe và thực hiện Lời Chúa. Sự lặp lại những cái tên nối tiếp nhau trong gia phả nói lên phúc lành và lòng trung tín của Thiên Chúa trải dài theo dòng thời gian, dù có người tốt lẫn người tội lỗi, những lúc huy hoàng hay phải trải qua lưu đày, khi tự do và cả khi nô lệ. Chúa đã dùng những con người và sự kiện này để thực hiện chương trình cứu độ cho nhân loại. Thánh Giuse là bước chuyển tiếp quan trọng để giờ đây Đức Giêsu, Ngôi Hai nhập thể, hiện thân của tình yêu và lời hứa của Chúa Cha, đến với dân Ngài.

Trình thuật Truyền tin (Mt 1, 18-25) cho ta biết thêm về thánh Giuse. Khi biết Đức Maria mang thai không phải do mình, Thánh Giuse, người công chính đã nghĩ đến lựa chọn bỏ đi cách âm thầm vì: “Nếu một người đàn ông đã lấy vợ và đã ăn ở với nàng rồi, mà sau đó nàng không đẹp lòng người ấy nữa, vì người ấy thấy nơi nàng có điều gì đáng ruồng bỏ, thì sẽ viết cho nàng một chứng thư ly dị, trao tận tay và đuổi ra khỏi nhà” (Đnl 24,1). Quyết định này xem ra là rất hợp tình, hợp lý, bảo vệ được sự sống của Đức Maria và hài nhi. Tuy nhiên, ý Thiên Chúa quả là nhiệm mầu, đi ngược với suy nghĩ của Ngài. Ngài đang phân vân thì sứ thần nói “đừng sợ”; Ngài định bỏ Đức Maria thì sứ thần nói “đón”; không nhận làm vợ nữa nhưng sứ thần nói “vợ ông”. Thiên sứ đã bày tỏ cho Ngài biết việc thụ thai là “do quyền năng Chúa Thánh Thần”, Ngài không là cha do huyết nhục nhưng là cha qua việc “đặt tên”. Xem ra ý định tốt lành của Thánh Giuse vẫn chưa phải là ý Thiên Chúa. Vì thế, khi tỉnh giấc Ngài đã mau mắn “làm như lời sứ thần truyền”.

Trình thuật kể về biến cố gia đình Hài Nhi Giêsu trốn sang Ai Cập và các Hài Nhi bị giết (Mt 2, 13-18) cho thấy cuộc đời của Thánh Giuse phụ thuộc vào Đức Giêsu, con của Ngài. Ngài vâng theo điều mà Ngài đã chọn một lần nhưng hành động cả một đời trong mọi việc. Tất cả là cộng tác vào chương trình cứu độ của Thiên Chúa. Đối với dân Israel, rời bỏ quê hương là điều khó khăn vì đó là đất hứa Thiên Chúa ban. Những khó khăn trên đường đi, nơi ở xa lạ… không làm cho Thánh Giuse chậm bước thi hành dù Ngài chỉ được nghe mệnh lệnh trong giấc mơ.

Trình thuật tiếp theo Gia đình Hài Nhi từ Ai Cập trở về Israel (Mt 2, 19-23), một lần nữa cho thấy Thánh Giuse là một con người của ra đi, của hành động. Ngoài ra, Mt 13, 55 với một câu rất ngắn nhưng cho ta biết Thánh Giuse làm nghề thợ mộc nghèo khó, một nghề bình thường để nuôi sống gia đình cách chân chính.

Quả thật, Thánh Giuse là một người có tấm lòng nhân hậu, luôn muốn điều tốt cho người khác, dù mình phải chịu thiệt thòi. Ngài không chỉ dừng lại ở muốn mà thực hiện bằng cả lý trí, tình yêu và ân sủng, không ngần ngại phục vụ bất kể khó khăn gian khổ. Ngài chịu khó và hết sức nhẫn nại, không cần giải thích. Tất cả những mẫu mực trên đều được tô điểm nhờ sự thanh khiết và thầm lặng của Ngài.

Noi gương Thánh Giuse, chúng ta cần cẩn thận và cẩn trọng trong mọi việc, nhất là những việc liên quan đến con người. Chúng ta không chỉ dùng lý trí nhưng còn dùng con tim để thông cảm, để yêu thương, tha thứ. Nhìn lại gia phả của Thánh Giuse, chúng ta cũng đọc lại gia phả của mình để biết tri ân các bậc tổ tiên, vì những gia sản tinh thần và truyền thống mình được kế thừa. Dù các bậc tổ tiên tốt lành hay như thế nào thì chúng ta cũng là một phần trong đó, chúng ta được nối tiếp các truyền thống tốt đẹp và rút ra bài học cho bản thân.

Noi gương Thánh Giuse biết đặt ý Chúa trên ý mình, chúng ta cần đặt mục đích chung lên mục đích riêng. Điều đó không làm chúng ta mất tự do nhưng giúp ta chọn lựa đúng đắn hơn bởi vì chúng ta thường chỉ thấy cái vi mô mà không thấy cái vĩ mô, thấy bề ngoài mà không thấy bên trong, thấy trước mắt mà không thấy phía sau. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần chấp nhận thay đổi như Thánh Giuse chấp nhận từ bỏ ý mình mà làm theo ý Chúa. Có những điều, chúng ta cần đổi thay theo luật tự nhiên, những điều do nhân quả và những điều do ý Chúa. Mình không thể thay đổi người khác nếu không thay đổi chính mình và thay đổi mình là bắt đầu thay đổi mọi thứ.

Một đức tính quý nữa mà ta cần học nơi Thánh Giuse, đó là bài học về sự khiêm tốn. Thánh Giuse đã sống đúng tư cách của một người chồng, người cha trong gia đình. Chúng ta cũng hãy ý thức tư cách, vị trí của mình trong môi trường mình đang sống, để thái độ, lời nói và việc làm của mình phù hợp với căn tính của mình. Và cuối cùng chúng ta hãy học cùng Thánh Giuse biết làm chủ được “miệng lưỡi” của mình. Ngài không bị vấp phạm bởi lời nói, như lời của Thánh Giacôbê: “Ai không vấp ngã về lời nói, ấy là người hoàn hảo, có khả năng kiềm chế toàn thân” (Gc 3, 2).

Chỉ với 3 trình thuật trong Tin Mừng Mátthêu cũng đủ cho mỗi người Kitô thấm nhuần nhân đức của Thánh Giuse. Chúng ta cùng tin tưởng vào sự chuyển cầu của Ngài ban cho chúng ta và cho tất cả những ai đến cầu xin với Ngài. Thiên Chúa đã chọn Thánh Giuse làm dưỡng phụ của Đức Giêsu thì chắc chắn Giáo Hội, chi thể của Đức Giêsu, cũng được Ngài chăm sóc giữ gìn. Chúng ta hãy đặt trọn niềm trông cậy nơi Thánh Giuse.

Mỹ Lan, Học Viện MTG TL