Giới thiệu

HỘI DÒNG MẾN THÁNH GIÁ TÂN LẬP

Hội dòng Mến Thánh Giá Tân Lập là một trong 24 Hội dòng Mến Thánh Giá trong Giáo Hội Việt Nam, và cũng là một trong bảy Hội dòng Mến Thánh Giá thuộc Tổng Giáo phận Sài Gòn, cùng có chung một Đặc sủng do Đức Cha Pierre Lambert de la Motte sáng lập. Đây là Dòng nữ đầu tiên mang bản sắc Á Đông, vừa chiêm niệm vừa hoạt động. Có lời khấn công, sống thành cộng đoàn, theo một bản luật, trực thuộc Đấng Bản Quyền sở tại và hướng về việc truyền giáo cho lương dân.

Hiện nay Hội dòng có 26 cộng đoàn phục vụ trong 7 Giáo phận tại Việt Nam: Sài Gòn, Xuân Lộc, Phú Cường, Ban Mê Thuột, Cần Thơ, Thái Bình, Hà Nội; và 1 cộng đoàn ở Houston Hoa Kỳ.

I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH

1. Bối cảnh

Trước năm 1954, tại hai xứ đạo Trung Đồng và Đông Thành, thuộc Giáo phận Thái Bình, có một số thiếu nữ đạo đức đã quy tụ sống chung với nhau, theo tinh thần Dòng Ba Đa Minh, lập thành các Nhà Phước cùng tên với hai giáo xứ trên. Các chị sống đơn sơ, âm thầm, chuyên chăm đọc kinh cầu nguyện, dạy kinh bổn, rửa tội trẻ em, giúp đỡ người nghèo, làm ruộng, bán thuốc trị bệnh thông thường như những phương tiện để mưu sinh.    

Năm 1954, với hiệp định Genève, đất nước Việt Nam tạm thời bị chia đôi, một số các chị thuộc hai Nhà Phước theo đoàn người di cư vào miền Nam và dừng chân tại Tân Lập, thuộc Bình Trưng Đông, quận Thủ Đức, Sài Gòn (nay là Phường Bình Trưng Đông, Thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh). Vào thời điểm này, cha Vinh Sơn Phạm Chí Thiện quy tụ một số giáo dân gốc Thái Bình phần đông thuộc các xứ Tràng Lũ, Thọ Cách, Trung Đồng để thành lập xứ đạo Tân Lập.

Thời gian đầu, tại Giáo xứ Tân Lập, hai nhóm các chị Nhà Phước Trung Đồng và Đông Thành vẫn sống trong hai nhà riêng nhưng được gọi chung là “Chị Em Nhà Phước Thái Bình”. Các chị cấy lúa, trồng cói, dệt chiếu, dệt vải, chăn nuôi để sinh sống. Đồng thời, các chị cộng tác với giáo xứ trong một số sinh hoạt mục vụ, dưới sự hướng dẫn của cha Vinh Sơn Phạm Chí Thiện.

Năm 1959, khi giáo xứ đã tạm ổn định, cha Vinh Sơn quy tụ các chị thuộc hai Nhà Phước nói trên thành một nhà, giữ chung một quy luật nhưng chưa có Lời Khấn. Ngài có ý định cải tổ “Chị Em Nhà Phước Thái Bình” thành dòng tu theo Giáo Luật.

Đầu năm 1960, cha Vinh Sơn trình bày ý định của ngài với Đức Cha Simon Hoà Nguyễn Văn Hiền, Đại Diện Tông Toà Giáo Phận Sài Gòn, cùng với việc đã được quý Bề Trên Tu Viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm nhận giúp huấn luyện cho chị em trong thời gian đầu. Đức Cha đã cho phép dùng nhân sự của “Chị Em Nhà Phước Thái Bình” để thành lập Tu Viện Mến Thánh Giá Tân Lập -Thái Bình, theo Đặc sủng và Linh Đạo được Đức Cha Pierre Lambert de la Motte đề ra.

Tu Viện Mến Thánh Giá Tân Lập được thành lập với  21 chị. Cha Vinh Sơn Phạm Chí Thiện là cha Bề Trên của Tu Viện.

2. Việc thành lập

Ngày 15.08.1960, sau khi được sự chấp thuận của Đức Cha Simon Hoà Nguyễn Văn Hiền và dưới sự bảo trợ của Tu Viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, cha Bề Trên Vinh Sơn đã gửi 5 chị đến làm năm Tập tại Tập Viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm.

Ngày 08.09.1961, lễ Sinh Nhật Đức Trinh Nữ Maria, Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình đã chủ sự Thánh Lễ Khấn đầu tiên cho năm chị tại thánh đường giáo xứ Tân Lập. Trong dịp này, Đức Tổng Giám mục Phaolô đặt chị Maria Magarita Phạm Thị Phan làm Bề Trên tiên khởi của Tu Viện mới được khai sinh.

II. PHÁT TRIỂN VÀ TRƯỞNG THÀNH

A. TRƯỚC NĂM 1975

1. Tập Viện

Năm 1961-1962, hai lớp tiếp theo gồm 16 chị được gửi đi làm năm tập tại Tập viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm.

Ngày 17.06.1963, Tập viện tạm thời được mở tại Tân Lập, trên một thửa đất được gọi là Khu B, diện tích khoảng 3.000m², có ruộng lúa, vườn rau, ao cá, tương đối yên tĩnh, thích hợp cho sinh hoạt của các tập sinh: cầu nguyện, học tập và lao động. Tập viện cách Nhà Mẹ khoảng 300m. Chị Anna Trần Thị Mát được đặt làm chị Giáo Tập, và dì Elizabeth Nguyễn Thị Đàng, thuộc Tu Viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, đến giúp các tập sinh Tân Lập thêm một thời gian nữa.

Với tâm tình của người mẹ, người chị ân cần lo cho con em của mình, Tu Viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm đã là cái nôi nuôi dưỡng, hướng dẫn chị em Mến Thánh Giá Tân Lập, giúp vượt qua những khó khăn thuở ban đầu, để tiến đến phát triển và trưởng thành.

2. Nhà nguyện thứ nhất, năm 1962

Để có nơi cho chị em cầu nguyện, gặp gỡ Chúa, một ngôi nhà nguyện đơn sơ được dựng lên. Tháng 04.1962, cha Tổng Đại diện Phanxicô Xaviê Trần Thanh Khâm làm phép nhà nguyện và đặt Mình Thánh Chúa. Hằng tuần, cha Bề Trên dâng Thánh Lễ riêng cho các chị một lần tại nhà nguyện; các ngày khác trong tuần, chị em tham dự Thánh Lễ ở nhà thờ giáo xứ.

3. Cơ sở Nhà Mẹ

Năm 1963, cơ sở của Tu Viện bắt đầu được tu bổ và xây dựng thêm. Nhờ sự quảng đại của một số gia đình chung quanh đã sẵn sàng sang nhượng thổ cư của họ cho Nhà Dòng, nên khuôn viên Nhà Mẹ được mở rộng thêm. Một ký túc xá được hình thành, nhận khoảng 300 em nội trú; tiếp theo là một cô nhi viện, nuôi dưỡng khoảng 30 cháu cô nhi.

4. Thiết lập

Ngày 21.10.1964, Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình đã ký Văn bản Thiết lập “Tu Viện Tân Lập”. Tu Viện được hoàn toàn độc lập về điều hành và quản trị theo Giáo Luật. Cũng từ đây, Tập Viện tại Tân Lập được hợp pháp hoá, theo Văn bản Thiết lập Tu Viện Tân Lập trên đây.

5. Ơn gọi và đời sống cộng đoàn

Số ơn gọi tu trì tăng. Tu Viện dần dần phát triển. Trong giai đoạn này, tinh thần chị em được củng cố vững vàng hơn trong đời sống huynh đệ cộng đoàn, học hiểu và sống ba Lời Khấn, Tu Đức, Kinh Thánh, Hiến Pháp dưới sự hướng dẫn của cha Bề Trên Vinh Sơn và quý cha giáo sư.

6. Phục vụ

Theo nhu cầu của các giáo xứ và cũng là sứ mạng của Hội Dòng, chị em được đào tạo để bắt đầu ra đi phục vụ một vài giáo xứ trong những công việc: dạy học, dạy giáo lý, giúp thiếu nhi, tập hát, giúp các hội đoàn, phục vụ phòng thánh… Các cộng đoàn bắt đầu được hình thành.

7. Mừng 300 năm thành lập Dòng Mến Thánh Giá

Từ ngày 16 đến 18.06.1970, 14 Hội dòng Mến Thánh Giá ở miền Nam mừng Kỷ niệm 300 năm thành lập Dòng Mến Thánh Giá Việt Nam. Đại lễ được tổ chức tại Tu Viện Mến Thánh Giá Chợ Quán. Chị em Tân Lập cũng góp phần mình trong dịp đại lễ này.

8. Lễ Khấn Trọn đầu tiên của Hội dòng

Ngày 17.06.1971, Thánh Lễ Khấn Trọn Đời của 32 chị thuộc bốn lớp đầu tiên của Hội dòng được cử hành tại nhà thờ Giáo xứ Tân Lập. Đây là hồng ân của Thiên Chúa ban cho Hội dòng qua sự bảo trợ của Đức Mẹ và Thánh Giuse và nhờ lời cầu nguyện của bao người, nhất là sự hy sinh vất vả của Cha Bề Trên Vinh Sơn.

9. Nhân sự

Tháng 04 năm 1975, Hội dòng có 48 chị khấn trọn, 42 chị khấn tạm, 8 tập sinh, và 45 em đệ tử.

B. SAU BIẾN CỐ 1975

1. Đời tu trong bối cảnh mới

Mọi sinh hoạt của Hội dòng đang trên đà phát triển về mặt tâm linh, gia tăng nhân sự cũng như phát triển các cơ sở vật chất, thì biến cố 30.04.1975 xảy đến, đã thay đổi sinh hoạt và cuộc sống của chị em.

Trước tình hình chung của cả nước, chị em cũng có nhiều ưu tư, lo lắng… Nhưng rồi sau những dao động của thời cuộc, chị em đọc được ý nghĩa nhiệm mầu của Chúa Quan Phòng qua các dấu chỉ thời đại. Để thích nghi với xã hội mới, khi không còn cơ hội hoạt động trong môi trường giáo dục nữa, chị em chuyển sang làm ruộng, chăn nuôi, dệt chiếu, thêu tay, đan mây tre lá… và tiếp tục phục vụ trong âm thầm. Cuộc sống nhiều vất vả, khó khăn hơn nhưng chị em vẫn giữ vững tinh thần, không quên sứ mạng của người nữ tu Mến Thánh Giá.

2. Cha Bề Trên Vinh Sơn tạ thế

Một biến cố đến với Hội dòng, ngày 17.08.1978, Cha Bề trên Vinh Sơn Phạm Chí Thiện qua đời đột ngột vì bị tai biến. Đây quả là một sự mất mát to lớn đối với chị em vào thời điểm này.

3. Cha Linh Giám Tôma Dương Ngọc Phán

Ngày 16.09.1978, Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình bổ nhiệm cha Tôma Dương Ngọc Phán làm Linh Giám cho Hội Dòng (1978 – 2008).

Ngày 04.10.1978, cha Linh Giám Tôma nhận trách nhiệm. Chị em như được đón nhận luồng gió Thánh Linh thổi đến làm tươi mát diện mạo Hội dòng, trong thời điểm khó khăn. Với kinh nghiệm và suy tư sâu sắc cùng cung cách từ tốn, nhẹ nhàng, cha đã từng bước hướng dẫn chị em làm quen với những tư tưởng của các nhà thần học thời danh; qua những môn học: Linh đạo, Nhân cách Đời tu, Nhân bản … để chị em vững vàng hơn trong nếp suy nghĩ và thăng tiến hơn về đời sống thiêng liêng cũng như dễ dàng nhập cuộc với xã hội hiện tại. Sau 30 năm giúp cho chị em, cha Linh Giám Tôma đã được Chúa gọi về ngày 18.07.2008.

4. Nhà nguyện thứ hai, năm 1983

Năm 1983, được sự chấp thuận và khích lệ của Đức Tổng Giám mục, Hội dòng đại tu một dãy nhà cũ để làm nhà nguyện mới xứng hợp hơn. Nhờ ơn Chúa, qua sự đóng góp quảng đại của nhiều ân nhân xa gần, một ngôi nhà nguyện khang trang được hoàn thành sau 4 tháng thi công. Thánh Lễ Cung hiến nhà nguyện được cử hành vào ngày lễ Suy Tôn Thánh Giá cùng năm.

III. VỀ NGUỒN

1. Hiến Chương thử nghiệm

Từ năm 1985, được sự chỉ đạo của Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình, dưới sự hướng dẫn của cha cố vấn Phi Khanh Vương Đình Khởi, OFM, Nhóm Nghiên Cứu Linh Đạo của Bảy Hội Dòng Mến Thánh Giá thuộc Tổng Giáo phận Sài Gòn, đã làm việc tích cực để soạn thảo bản Hiến Chương trong tinh thần trở về nguồn và canh tân theo Công đồng Vaticanô II.

Ngày 27.02.1990: kỷ niệm 320 năm thành lập Dòng Mến Thánh Giá Việt Nam, tại Hội dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán, Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình đã phê chuẩn Hiến Chương thử nghiệm cho Bảy Hội Dòng Mến Thánh Giá thuộc Giáo phận Sài Gòn, để thử nghiệm trong 4 năm, và sau này gia hạn thành 10 năm.

Ngày 20.03.1990 chị Tổng Phụ Trách Maria Madalena Trần Thị Yên đã ban hành Hiến Chương thử nghiệm và tổ chức đại hội mừng kỷ niệm 30 năm thành lập Hội Dòng.

2. Hiến Chương chính thức

Ngày 02.02.2000, Lễ Đức Mẹ Dâng Chúa Giêsu trong Đền Thánh, tại Hội dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán, Đức Tổng Giám Mục Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn đã phê chuẩn Hiến Chương chính thức cho Bảy Hội Dòng Mến Thánh Giá tại Sài Gòn: Thủ Thiêm, Chợ Quán, Gò Vấp, Khiết Tâm, Tân Lập, Thủ Đức, Tân Việt.

 Ngày 31.05.2000, kỷ niệm 40 năm thành lập Hội dòng, chị Tổng Phụ trách Maria Mađalêna Trần Thị Yên ban hành Hiến Chương chính thức cho toàn thể chị em. Chị em đón nhận trong tâm tình cảm tạ Thiên Chúa và hân hoan trong niềm vui chung với các Hội Dòng Mến Thánh Giá.

3. Xác định Đấng Bản Quyền và tên gọi của Hội dòng

Ngày 29.06.1995, Đức Hồng Y Martinez, Tổng trưởng Bộ Đặc trách Tu hội Đời sống Thánh hiến ra Tuyên Ngôn xác định lại tên gọi của Hội dòng là Mến Thánh Giá Tân Lập, và trực thuộc Đấng Bản Quyền của Tổng Giáo phận Sài Gòn, Tp.HCM.

4. Xây dựng thêm cơ sở Nhà Mẹ

Năm 2002, với số nhân sự ngày một gia tăng cũng như ngôi nhà cũ đã xuống cấp, Hội dòng xây dựng thêm nhà mới và đại tu cơ sở trong Nhà Mẹ.

5. Khánh thành Nguyện đường và mừng Kỷ niệm 60 năm Thành lập Hội dòng

Năm 2020, diện mạo của Nhà Mẹ có sự thay đổi lớn với ba ngôi nhà mới: Nguyện đường; cơ sở trường Mầm Non Bình Minh, trong đó một phần dành cho khối huấn luyện; cơ sở cho Nhà thuốc Phước Lập Đường và nơi sinh hoạt cho chị em.

Thánh Lễ Cung hiến Nguyện đường và Bàn thờ được được cử hành ngày 31.10.2020, do Đức cha Giuse Nguyễn Năng – Tổng Giám Mục Giáo phận Sài Gòn chủ tế.

Ngày 01.11.2020, Đức cha Phụ tá Louis Nguyễn Anh Tuấn chủ sự Thánh Lễ Tạ ơn, mừng Kỷ niệm 60 năm Thành lập Hội dòng.

6. Đại lễ Kỷ niệm 350 năm Thành lập Dòng Mến Thánh Giá tại Việt Nam

Chương trình đại lễ được các Hội dòng chuẩn bị và thực hiện trong 3 năm. Hội dòng Mến Thánh Giá Tân Lập, tuy non trẻ, nhưng cũng nhận trách nhiệm trong tiến trình chuẩn bị. Cao điểm là ngày Khai Mạc Năm Thánh được cử hành vào ngày 04.08.2019. Chủ tế Thánh Lễ do Đức Tổng Giám Mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch HĐGMVN, cùng đồng tế có ba Giám mục và các Linh mục; và có trên 600 nữ tu, đại diện của 30 Hội Dòng Mến Thánh Giá và một số khách mời tham dự.

Ngày Bế Mạc Năm Thánh được dự kiến tổ chức vào hè năm 2020. Tuy nhiên, vì đại dịch, nên ngày Bế Mạc không thể tổ chức được, dù đã phải dời lại 2 lần.

IV. TÌNH HÌNH HIỆN NAY

1. Nhân sự

– Năm 1960, Hội dòng được khai sinh với 21 chị nhà phước; đến nay, năm 2022, Hội dòng có 188 chị khấn trọn, 53 chị khấn tạm, 15 tập sinh, 4 tiền tập sinh và 18 thanh tuyển sinh.

– Các Bề trên điều hành Hội dòng:

1. Mẹ M.Magarita Phạm Thị Phan: 1960 – 1975
2. Mẹ Anna Trần Thị Mát: 1975 – 1985
3. Bề Trên Maria Phạm Thị Huê: 1985 – 1989
4. Chị M.Madalena Trần Thị Yên: 1989 – 2001 & 2005 – 2009
5. Chị Maria Chu Thị Nhân: 2001 – 2005
6. Chị Maria Phạm Thị Nhi: 2009 – 2013
7. Chị Maria Nguyễn Thị Ngọc Điệp: 2013 – 2021

8. Ngày 19.10.2021, Tổng Tu Nghị lần thứ VIII đã bầu cử Ban Điều Hành mới, nhiệm kỳ 2021-2025. Bề Trên đương nhiệm là Chị Tổng Phụ Trách Maria Nguyễn Thị Yêu.

2. Hoạt động tông đồ

Về mục vụ: Tại các cộng đoàn, chị em cộng tác với các linh mục trong việc mục vụ giáo xứ: trao Mình Thánh Chúa, dạy giáo lý, phụ trách phòng thánh, ca đoàn và một vài đoàn thể…

Từ năm 2000 để đáp ứng nhu cầu của các xứ đạo miền xa, đặc biệt tại các miền quê Thái Bình, Hội dòng đã từng bước chuẩn bị cho chị em ra đi phục vụ. Hiện nay, nhờ sự trợ giúp quảng đại của các vị ân nhân, Hội dòng có 10 cộng đoàn hiện diện và phục vụ tại giáo phận Thái Bình và Hà Nội.

Về Truyền giáo và Bác ái-Xã hội: Hội dòng luôn quan tâm và có những chương trình chăm lo cho những người bị gạt ra bên lề xã hội, đối tượng di dân, học sinh nghèo, người nữ cần được nâng đỡ; bên cạnh đó Hội dòng có kế hoạch mở cộng đoàn ở vùng sâu vùng xa để phục vụ cho việc truyền giáo kết hợp với ban Bác ái-Xã hội của Hội dòng.

Về giáo dục: Hội dòng thành lập một số trường học và cơ sở như trường Mầm Non, Mẫu Giáo, Nhà Trẻ, và các lớp năng khiếu như: đàn, nhạc, họa, múa, tiếng Anh tại Hội dòng và tại một vài cộng đoàn nơi chị em hiện diện nhằm giáo dục văn hoá.

Về y tế: Chị em làm việc tại các bệnh viện; ngoài ra Hội dòng mở các phòng thuốc Đông Y, khám chữa bệnh từ thiện cho các bệnh nhân nghèo cũng như người dân tại địa phương.

KẾT

Qua hơn 60 năm hiện diện trong dòng lịch sử, chị em Hội dòng Mến Thánh Giá Tân Lập cảm nghiệm rằng Thiên Chúa luôn đồng hành với chị em bằng nhiều cách, qua ân sủng và những trợ lực cụ thể của nhiều người. Viết lại dòng lịch sử để nhìn lại biển hồng ân Chúa đổ tràn trên Hội dòng, mà mỗi chị em đã nhìn thấy hoặc cảm nghiệm trong đời sống chung của cộng đoàn, cũng như trong đời sống mỗi cá nhân. Những gì chị em thấy được chỉ là phần nổi của tảng băng trên mặt đại dương, phần chìm mới mênh mông và sâu nặng. Vì vậy, tâm tình của chị em trải dài trong cuộc sống là tiếp nối lời cảm tạ Thiên Chúa, với quyết tâm trung thành trong ơn gọi Mến Thánh Giá qua lời chuyển cầu của Đức Trinh Nữ Maria và dưới sự bảo trợ của Thánh Giuse, Bổn Mạng Dòng Mến Thánh Giá.

Với tất cả tấm lòng, chúng con đặc biệt kính nhớ Đức Cha Pierre Lambert de la Motte, Đấng Sáng Lập Dòng; tri ân Cha Bề Trên Vinh Sơn Phạm Chí Thiện, người đã đặt nền móng cho Hội dòng; tưởng nhớ đến Cha Linh Giám Tôma Dương Ngọc Phán, người đã vun tưới, chăm lo cho Hội dòng được phát triển; và ghi ơn quý Chị Tiền Bối, không quản hy sinh, không ngại gian khó để từng bước xây dựng ngôi nhà Hội dòng để truyền lại cho thế hệ tương lai.

Xin chân thành tri ân Đức Hồng Y, quý Đức Cha, quý Cha, và quý Ân nhân, Thân nhân đã, đang và vẫn tiếp tục cầu nguyện, đồng hành và trợ giúp Hội dòng chúng con.

HD. MTG Tân Lập