Cuộc đời Đức Cha Pierre Lambert De La Motte – Đấng Sáng Lập Dòng Mến Thánh Giá (1624-1679)

Pierre Lambert de la Motte chào đời ngày 28.01.1624, tại Lisieux nước Pháp. Sinh ra trong gia đình quý tộc, được hưởng một nền giáo dục chu đáo[1]. Nhưng tuổi thơ cậu bé Lambert sớm phải chịu cảnh tử biệt: chưa đầy 9 tuổi mất đi 3 người em, 11 tuổi mồ côi cha, chịu tang bà nội khi 14 tuổi, và 2 năm sau người mẹ duy nhất cũng từ biệt cậu ra đi[2]. Những biến cố đau thương trong tuổi thơ ấy, làm cho cậu trở nên một thanh niên trầm lắng, nhạy bén và có nhiều cảm nghiệm thiêng liêng sâu sắc. 9 tuổi đã được ơn soi sáng về Những Người Yêu Mến Thánh Giá[3].

Năm 22 tuổi Pierre Lambert tốt nghiệp đại học Luật và làm thẩm phán Tòa Án Thuế Vụ ở Rouen[4].

Năm 1655 (31 tuổi), thụ phong linh mục[5]. Đến năm 1656 (32 tuổi) làm Giám Đốc Trung Tâm Xã Hội Rouen, dấn thân cho hoạt động bác ái xã hội và mục vụ[6].

Ngày 09.09.1659, Cha Pierre Lambert de la Motte, được bổ nhiệm làm Đại diện Tông tòa Đàng Trong, bốn tỉnh Trung Hoa và đảo Hải Nam. Năm 1660, ngài được tấn phong Giám Mục[7]. Đây là dấu ấn đặc biệt, và là mốc lịch sử quan trọng đối với Giáo Hội Việt Nam.

Hành trình truyền giáo

• Năm 1660 Đức Cha Pierre Lambert lên đường sang Châu Á. Cuộc hành trình truyền giáo bắt đầu bằng đường bộ, trải qua bao sóng gió, gian khổ, bệnh tật và hiểm nguy kéo dài trên 2 năm, Ngài mới đến được Thái Lan[8].
• Năm 1662 đến Thái Lan, công việc truyền giáo tại Châu Á – Thái Lan của Đức Cha và các thừa sai lại luôn gặp khó khăn, chống đối bởi các thừa sai chế độ Bảo trợ cùng với việc bách hại đạo[9].
• Từ đây tình yêu Đức Cha Pierre Lambert dành cho Chúa Giêsu-Kitô Chịu-Đóng-Đinh triển nở và đạt đến đỉnh cao, đón nhận thập giá đời thường với tình yêu phi thường. Ngài ước ao có thật nhiều người hiểu biết và sống linh đạo này[10].

Đối với Giáo Hội Việt Nam[11]:

• Đức Cha Pierre Lambert đã thành lập hàng giáo sĩ qua việc truyền chức cho 7 thầy giảng, khi kinh lý Đàng Ngoài năm 1669-1670.
• Trước khi thành lập Dòng Mến Thánh Giá, Ngài thành lập Hiệp Hội Nam Nữ Tín Hữu Mến Thánh Giá Đức Giêsu Kitô Chúa Chúng Ta (Hiệp Hội Mến Thánh Giá Tại Thế), với mong muốn thôi thúc các tín hữu khắp nơi hướng tới tình yêu Thánh Giá Con Thiên Chúa.
• Ngày 19.02.1670 thành lập Dòng Nữ Mến Thánh Giá Đàng Ngoài bằng việc nhận lời khấn hai nữ tu tiên khởi là Anê và Paula.
• Trước lễ Giáng Sinh 1671, khi kinh lý Đàng Trong lần thứ nhất, Đức Cha thành lập Dòng Nữ Mến Thánh Giá Đàng Trong tại An Chỉ.

Sau đó, khi trở về Thái Lan, Ngài thành lập Dòng Mến Thánh Giá Tại Thái Lan vào năm 1672.

Năm 1675, Đức Cha kinh lý Đàng Trong lần thứ hai, và nhận lời khấn của năm nữ tu đầu tiên Dòng Mến Thánh Giá Đàng Trong. Lúc này Ngài lại tiếp tục đương đầu với nhiều thử thách từ các nhà thừa sai thuộc chế độ Bảo Trợ, cảnh các giáo dân bị bách hại vẫn chưa chấm dứt.

Sau đó trở về lại Siam, sức khỏe Ngài yếu dần, chứng bệnh đường ruột và sạn thận làm cho Đức Cha Pierre Lambert luôn đau đớn. Ngày 15.06.1679 Đức Cha Pierre Lambert, Đại diện Tông Toà tiên khởi Đàng Trong, Giám quản Tông Toà Đàng Ngoài, Đấng sáng lập Dòng Mến Thánh Giá và Hiệp Hội Mến Thánh Giá Tại Thế đã an nghỉ trong Chúa tại Ayutthaya Thái Lan[12].

Suốt cuộc đời giữa muôn vàn thập giá, bị thân xác dày vò, nhưng trong thâm sâu của tâm hồn, Đức Cha Pierre Lambert vẫn hoàn toàn bình an và thanh thản. Chúa Kitô đã để cho Đức Cha cảm nếm tột độ sức nặng của Thánh Giá Chúa mà ngài đã say mến suốt đời. Bất kỳ khó khăn nguy hiểm nào cũng không ngăn cản được ngài chu toàn nghĩa vụ. Tất cả là để tôn vinh Thiên Chúa và vì Ơn Cứu Độ cho con người[13].

Hoa trái của ngài đã để lại (cho đến nay 2022) sau hơn 360 năm đó là: sự hình thành và phát triển Giáo Hội Việt Nam, cùng với Dòng Mến Thánh Giá qua bao thăng trầm vẫn duy trì tồn tại và phát triển. Đến nay, có tất cả 30 Hội Dòng Mến Thánh Giá: 24 tại Việt Nam, 3 ở Thái Lan, 1 bên Lào, 1 ở Campuchia và 1 ở Los Angeles, với khoảng 10.000 nữ tu; Hiệp Hội Mến Thánh Giá Tại Thế với khoảng 15.000 hội viên[14].

Hiện nay Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đang chuẩn bị hồ sơ xin tuyên phong chân phước và hiển thánh cho hai Giám Mục Đại diện Tông Toà tiên khởi của Giáo Hội Việt Nam là Đức Cha Pierre Lambert và Đức Cha Francoi Pallu. Chúng ta cùng hiệp ý cầu nguyện cho thánh ý Chúa được thể hiện qua cuộc đời của các Ngài.

M. Bình Lâm MTG TL

[1] X. F.F. Buzelin, Người Cha Bị Lãng Quên Của Công Cuộc Truyền Giáo Hiện Đại. Pierre Lambert de la Motte – Đại diện Tông Tòa Tiên Khởi Đàng Trong (1624 -1679), bản dịch của Lucien Hoàng Gia Quảng, nxb Phương Đông, 2014, tr.48-49.

[2] Ipid, tr.61.

[3] Hiệp Thông, Bản Tin Của Hội Đồng Giám Mục Viêt Nam, Số 116, tr.14

[4] X. F.F. Buzelin,Tìm Về Nguồn Gốc Hội Thừa Sai Hải Ngoại, Đức Cha Pierre Lambert de la Motte (1624 -1679), bản dịch của Lucien Hoàng Gia Quảng, nxb Phương Đông, 2015, tr.26-27.

[5] X. F.F. Buzelin, Người Cha Bị Lãng Quên Của Công Cuộc Truyền Giáo Hiện Đại. Pierre Lambert de la Motte – Đại diện Tông Tòa Tiên Khởi Đàng Trong (1624 -1679), op.cit., tr.132

[6] X. J. Ch. Brisacier, Cuộc Đời Đức Cha Pierre Lambert de la Motte, Giám Mục Hiệu Tòa Béryte, lưu hành nội bộ, 2006, số 90.

[7] Hiệp Thông, op.cit., tr.20.

[8] X. F.F. Buzelin, op.cit., tr.224,281

[9] X. Đỗ Quang Chính, Hai Giám Mục Đầu Tiên Tại Việt Nam, Tp. HCM, lưu hành nội bộ, 2005, tr. 164-150.

[10] X. Hiệp Thông, op.cit., tr.22.

[11] Ipid, tr.27-34.

[12] Ipid, tr.35.

[13] Ipid, tr.35-36.

[14] Ipid, tr.98.