Dựa Vào Lề Luật Hay Dựa Vào Đức Tin? (11.10.2024 Thứ Sáu Tuần XXVII Thường Niên)
Ngày đăng: Tháng mười 10, 2024Đoạn Thư Galat hôm nay (3,7-14) là một trong những bản văn rõ ràng dứt khoát nhất của thánh Phaolô nói về đức tin đối ứng với lề luật. “Không ai được công chính hoá trước mặt Chúa bởi lề luật… Người công chính sống bởi đức tin”.
Nhớ lại, trong lịch sử Cựu ước, Chúa ban lề luật. Con người nhận lề luật, cố gắng giữ luật, cả ‘chế biến’ luật nữa, và rất tự hào về lề luật ấy… nhưng oái ăm là họ quên Thiên Chúa, hoặc hiểu luật một cách lệch lạc dẫn đến hiểu về Thiên Chúa một cách méo mó. Chúa Giêsu đã đến trong một bối cảnh như vậy. Người đã cố gắng gạn đục khơi trong cho lề luật, và trình bày cho mọi người khuôn mặt chân thực của Thiên Chúa. Chúa Giêsu tấn công não trạng nệ luật, và nhấn mạnh điều cốt yếu là TIN vào Người, Đấng Thiên Chúa sai đến. Thánh Phaolô khẳng định sự công chính hoá, hay ơn cứu độ, là bởi lòng tin vào Chúa Giêsu Kitô chứ không bởi lề luật.
Thượng tôn lề luật là thượng tôn công trạng, như anh Phariseu lên Đền thờ cầu nguyện đã vỗ ngực kể công của mình. Còn dựa vào lòng tin đặt nơi Chúa Giêsu là dựa vào ân sủng mà Người đem lại nhờ mầu nhiệm Thập giá-Phục sinh của Người. Một lần nữa, ta lại thấy ở đây sự đối ứng giữa tính cơ chế và tính đặc sủng! Dựa vào luật thì không kinh nghiệm mối tương quan liên vị giữa mình và Thiên Chúa, điều mà người ta chỉ cảm nghiệm được trong đức tin. Sống theo luật thì chỉ cần một quyển sách (ghi các điều luật) chứ không cần yêu! Còn sống tương quan liên vị thì cần một người, một Đấng khác, để mình tin và yêu và phó thác… Cần tự hỏi ngay: Chúng ta sống đạo kiểu gì? Chúng ta nệ luật, nệ cơ chế, hay là ‘nệ’ đức tin, ‘nệ’ tương quan liên vị với Chúa Cha, Chúa Con, Chúa Thánh Thần?
Hồi thế kỷ 16, vấn đề công chính hoá bởi công trạng hay bởi đức tin là vấn đề chủ yếu dẫn đến cuộc ly khai của anh em Tin Lành (Phong trào Cải cách) ra khỏi Giáo hội Công giáo. Đến thời chúng ta hiện nay, mâu thuẫn ấy đã bớt gay gắt hơn nhiều… nhờ hai bên đã cùng trao đổi, đối thoại và cùng hiểu rõ hơn.
Nhưng ngay cả hiện nay, trong thực tế, người Công giáo chúng ta có thoát hẳn não trạng nệ luật/ nệ công trạng, và nhấn mạnh đủ về lòng tin vào Chúa Giêsu chưa? Đừng quên, tin Chúa Giêsu không phải là điều quá dễ đâu; chính những người thuộc dân Thiên Chúa ngày xưa đã từng gọi Chúa Giêsu là ‘quỉ con’, dựa thế quỉ vương mà trừ quỉ đó!
Xin Chúa Giêsu cứu chúng ta khỏi cám dỗ muốn tự cứu mình bằng các công trạng!
Lm. Lê Công Đức